Każdy materiał konstrukcyjny należy dokładnie sprawdzić, aby móc zapobiec katastrofie budowlanej. Do tego należy wykorzystać badania nieniszczące oraz jej techniki, które powinny zostać dopasowane od weryfikowanej powierzchni. Tylko co to są za badania i jaką metodę najlepiej wybrać?
Co to są badania nieniszczące?
Badania nieniszczące (NDT) to inaczej grupa metod diagnostycznych, stanowiących narzędzia kontrolujące. Dostarczają one danych o właściwościach obiektów użytkowych, a także stanie makrostruktury oraz mikrostruktury materiałów. Badania NDT w żaden sposób nie zmieniają eksploatacyjnej przydatności gotowego wyrobu bądź jego materiału. W zamian pozwalają one wykryć brak jednorodności, ciągłości i wszelkie wady materiału. Oprócz tego mogą wykryć również wszelkiego rodzaju ubytki erozyjne i korozyjne, pęknięcia czy zmiany struktury. Metody tego typu badań mogą zostać zastosowane podczas kontroli jakości produkcji i do stwierdzenia stanu technicznego obiektu albo przedmiotu. Badanie wskaże również miejsce i zakres koniecznego remontu, by utrzymać zdatność techniczną budynku.
Jakie metody są wykorzystywane podczas badań?
Poniżej znajduje się opis siedem tradycyjnych narzędzi wykorzystywanych w trakcie badań nieniszczących:
– metoda wizualna – to najprostszy, najtańszy najszybszy i najbardziej skuteczny sposób badań. Z tego względu jest wykonywany w pierwszej kolejności. Polega na wzrokowej ocenie badanego przedmiotu bądź obiektu. Tego rodzaju kontroli podlegają różnego typu wyroby, w tym również złącza spawane. Metodę wizualną można stosować trakcie procesu produkcyjnego, jak i również po wytworzeniu danego wyrobu,
– ultradźwiękowe – jest dobrą metodą dla wykrycia nieciągłości wewnętrznych. Tego typu badanie polega na emisji fali ultradźwiękowej w materiał. Dzięki tej metodzie wracają impulsy świetlne, które wykryją płaskie niezgodności tj. pęknięcia, wtrącenia, pęcherze i przyklejenia. Sprawdzają się przy metalach, zwłaszcza o dużej grubości, a co ważne w żaden sposób nie wpływa na badany materiał ani na ludzi,
– penetracyjne – stosuje się ją, by wykryć wąskoszczelinowe, płaskie niedociągłości powierzchniowych i nieszczelności spawanych złączy. Polega na wnikaniu penetrantu w głąb niedociągłości materiału za pomocą wystąpienia zjawiska włoskowatości. Później wywoływacz wchodząc w reakcję ze środkiem, ukazuje odpowiednio wskazania. Można je wykonać ręcznie lub dzięki systemowi zautomatyzowanemu,
– prądy wirowe – ta metoda opiera się na wzbudzeniu zmiennego pola elektromagnetycznego w danym materiale oraz odbieraniu zwrotnej reakcji za pomocą sondy badawczej i defektoskopu prądowirowego. Dogłębna analiza pozwoli na precyzyjną ocenę stanu technicznego badanego materiału. Prądy wirowe mają zastosowanie wyłącznie w trakcie oceny wyrobów metalowych, ponieważ wnika na głębokość od kilku do kilkunastu centymetrów. Za jej pomocą można wykryć: pęknięcia albo ubytki korozyjne albo erozyjne, jednocześnie określając ich wielkość oraz głębokość zalegania,
– radiografia – umożliwia wykrycie powierzchniowych oraz wewnętrznych nieciągłości obiektów. Badania przeprowadzane tą metodą polegają na naświetleniu danych obiektów promieniowaniem rentgenowskim, bądź promieniowaniem gamma, aby uzyskać obraz prześwietlonego obiektu cyfrowo bądź za pomocą kliszy radiograficznej. Tę metodę wykorzystuje się podczas kontroli:
- złączy spawanych oraz zgrzewanych,
- odkuwek,
- odlewów,
- wlewków,
- kęsik,
- rur.
Radiografia jest stosowana we wszystkich rodzajach metali i ich stropów,
– inspekcja powłok lakierniczych i malarskich – osoba, posiadająca odpowiednie kompetencje sprawdza i ocenia powierzchnię oczyszczoną i przygotowaną do naniesienia powłoki malarskiej, a także weryfikuje warunki, w jakich zostaną przeprowadzone prace malarskie, czyli sprawdzenie i pomiar grubości, jakości naniesionej powłoki, czy też stopnia przylegania,
– defektoskopia fluorescencyjno-magnetyczna – jest jedną z podstawowych metod. Polega na naniesieniu specjalnej zawiesiny albo proszku na dany obiekt, jego magnesowaniu, by później przeprowadzić detekcję magnetycznego pola rozproszenia. Występuje on w niedociągnięciach materiałowych, w których obiekty zostały namagnesowanych. To z kolei pozwala na wykrycie najbardziej niebezpiecznych wad powierzchniowych, płaskich, a także wąskoszczelinowych w materiałach ferromagnetycznych.
Badania nieniszczące mają za zadanie wykryć każdą, choćby najmniejszą niedociągłość, jaka występuje w materiałach konstrukcyjnych. Wśród tradycyjnych metod wyróżnia się wizualną, ultradźwiękową radiografię, inspekcję powłok lakierniczych i malarskich, defektoskopię fluorescencyjno-magnetyczną, prądy wirowe czy też metodę penetracyjną. W zależności od rodzaju materiału oraz jego przeznaczenia, należy wybrać jedną z nich i za pomocą wykwalifikowanego personelu przetestować na danym materiale.
