W przemyśle czy też podczas różnego rodzaju majsterkowania często wykorzystuje się wiele mniej lub bardziej zaawansowanych metod łączenia elementów metalowych, które są niezbędne do stworzenia pewnych konstrukcji, urządzeń, maszyn, instalacji itd.
W tym celu bardzo często wykorzystuje się technikę lutowania, która występuje w dwóch różnych wersjach (lutowanie miękkie i twarde), przeznaczonych do zupełnie innych zastosowań. To sprawia, że lutowanie jest bardzo uniwersalną i skuteczną metodą łączenia różnego rodzaju elementów metalowych, przez co jest ona obecnie tak często wykorzystywana zarówno w przemyśle, jak i przez osoby prywatne na własny użytek. Niezbędnym elementem wyposażenia każdej osoby, która planuje wykorzystywać technikę lutowania do połączenia elementów metalowych, jest oczywiście spoiwo. Chcąc używać techniki lutowania, należy więc wiedzieć, czym są spoiwa lutownicze, jakie są ich rodzaje, do czego się je wykorzystuje i jakie są różnice między spoiwami twardymi i miękkimi?
Czym są spoiwa lutownicze?
Lutowanie to metoda łączenie różnego rodzaju elementów metalowych przy pomocy wysokiej temperatury oraz specjalnego spoiwa lutowniczego, nazywanego często lutem. Spoiwo to wykonane może być z takich metali jak cyna, srebro, miedź, mosiądz itd. Tak duża różnorodność materiałów, z jakich wykonuje się spoiwa, wynika z tego, że muszą one mieć temperaturę topnienia niższą od temperatury topnienia elementów metalowych, które zamierzamy połączyć za ich pomocą. Dzięki temu można stopić spoiwo, tworząc tym samym połączenie między danymi elementami, jednocześnie nie stapiając i nie niszcząc samych elementów lutowanych. Spoiwa lutownicze posiadają więc różną temperaturę topnienia, w zależności od tego, z jakiego materiału są wykonane i to właśnie temperatura topnienia jest jednym z ważniejszych parametrów decydujących o wyborze danego rodzaju spoiwa lutowniczego.
Rodzaje spoiw lutowniczych?
Lutowanie to metoda, którą można podzielić na dwa rodzaje, czyli lutowanie miękkie i lutowanie twarde. Metody te różnią się między sobą przede wszystkim temperaturą topnienia stosowanych spoiw lutowniczych, przez co można tutaj wyróżnić również luty twarde i miękkie. Ponadto spoiwa lutownicze można podzielić także na luty otulone i nieotulone. Spoiwa otulone to produkty, które oprócz samego materiału lutowniczego posiadają w sobie również warstwę topnika, czyli preparatu, którego zadaniem jest oczyszczenie powierzchni lutowanych z powłoki niemetalicznych związków, które powstają w wyniku lutowania oraz wielu innych zanieczyszczeń czy tlenków, które mogą osłabić tworzone połączenie. W przypadku lutów nieotulonych, w większości przypadków konieczne jest stosowanie topnika jako osobnego preparatu. Spoiwa otulone znacząco ułatwiają ten proces, ponieważ posiadają warstwę topnika, która stapia się wraz ze stapianiem się samego lutu.
Do czego służą spoiwa lutownicze?
Spoiwo lutownicze to podstawowy element wyposażenia każdego zestawu lutowniczego, bez względu na to, czy mówimy tutaj o lutowaniu twardym, czy miękkim. Spoiwo lutownicze w wyniku działania wysokiej temperatury ulega topnieniu, a następnie w formie płynnej wnika we wszelkie szczeliny i strukturę lutowanych elementów. Po zastygnięciu tworzy ono stałe i bardzo mocne połączenie między tymi elementami. Warto jednak pamiętać, że aby połączenie to wykonane zostało w prawidłowy i skuteczny sposób musi dojść do wytworzenia wiązania metalicznego między elementami lutowanymi a samym lutem. Z tego względu topnik odgrywa tutaj tak ważną rolę, ponieważ oczyszcza on powierzchnię lutowaną, przez co wytworzenie tego typu wiązania jest możliwe.
Spoiwa lutownicze twarde i miękkie – różnice
Spoiwa lutownicze można podzielić na twarde i miękkie, tak samo, jak metody lutowania. Luty miękkie to spoiwa o temperaturze topnienia poniżej 450 °C, które wykorzystuje się najczęściej np. do łączenia różnego rodzaju elementów instalacji elektrycznych, urządzeń elektronicznych itd. Z kolei luty twarde to spoiwa o znacznie wyższej temperaturze topnienia, która może sięgać nawet ponad 1000 °C. Tak wysoka temperatura pozwala na łączenie np. elementów instalacji grzewczych, różnego rodzaju konstrukcji, części maszyn, urządzeń itd. Tak wysoka temperatura wymaga również zastosowania innego źródła ciepła. Do stopienia lutów miękkich wystarczająca jest np. lutownica, natomiast w przypadku spoiw twardych konieczne jest zastosowanie np. palnika acetylenowo-tlenowego.
